Istorijat Saveza
Biciklizam je jedan od savremenih sportova koji je u Beogradu među prvima stekao veću poplularnost. Za njega je u prvo vreme usvojen francuski naziv „velosipedski sport“, što govori da je u ove krajeve prenesen iz zapadnih zemalja.
18. novembra (1. decembra) 1884. godine u kafani Hajduk Veljko u Knez Mihajlovoj ulici osnovano je Prvo srpsko velosipedsko društvo koje je 23. decembra iste godine donelo svoje „Štatute“. U njima je bio postavljen i zadatak: „Cilj je Društva je rasprostoranje dobrih misli u publici o velosipedu i praktično pokazivanje vrlina njegovih, praveći na njemu razne izlete, šetnje, zabave, trke, kao i uopšte širenje velosipedskog sporta svim dozvoljenim sredstvima“. Naročite zasluge osnivanje i propagandu imao je predsednik Društva trgovac Milorad Terzibašić koji je 8. januara 1887. godine pokrenuo i izdavao devet brojeva mesečnog lista „Velosipedski list“, koji je ujedno bio i prvi sportski list pokrenut u Srbiji.
Bicikli su uvoženi uglavnom iz Austrije (Swift) i Ugarske (Adria), pa su proizvođači bili zainteresovani za tržište u Srbiji. Biciklizam je kao sport u početku stekao velike privrženike kod novinarina: braća Darko i Vladislav Ribnikar, Svetolik Savić i dr, što još više doprinosi njegovoj propagandi i popularnosti. Za potrebe biciklizma izgrađena su dva primitivna „velodroma“, jedan na mestu današnjeg parka preko puta Doma vojske, a drugi nedaleko od Vaznesenjske crkve u današnjoj ulici Kraljice Natalije (Narodnog fronta).
U početku su se više priređivale propagandne vožnje, nego što se takmičilo. U tome su prednjačili dr. Đorđe Nešić, kasnije profesor Univerziteta i akademik, koji je obišao više krajeva Srbije i član drame Narodnog pozorišta Ljubomir Stanojević koji je biciklom napravio turu Beograd—Cetinje—Beograd.
Tek posle deset godina priređivane su trke, među kojima i prvenstvo Beograda 2. juna 1896. godine na stazi “London”—Topčider (14 kilometara), gde je između 14 takmičara bio najbolji Svetolik Savić, knjižar i saradnik „Malog žurnala“. On je predstavljao srpske bicikliste i na južnoslovenskim trkama u Zagrebu 21. juna 1896. godine, na kojem su učestvovali i biciklisti iz Zagreba, Ljubljane, Osijeka i Varaždina. Savić je bio prvi na 3.000 drugi na 1.000 a četvrti na 10.000 metara.
Prvo prvenstvo Srbije održano je 5. oktobra 1897. godine na relaciji Beograd—Smederevo—Beograd (92 km). Startovalo je 10 takmičara, među kojima je bio i Dubrovčanin Marko Car, kasnije ugledan književnik. Pobedio je Hercegovac Đorđe Popara, koji je ovaj sport upoznao u Trstu i pri dolasku u Beograd je doneo i bicikl. Popara je stazu prešao za 5 časova, 13 minuta i 32 sekundi. Drugi je bio Svetolik Savić, a treći Vladislav Ribnikar. Popara je pobedio i 1898. na istoj stazi, ali sa mnogo boljim vremenom: 4 sata, 36 minuta i 56 sekundi.
Godine 1898. i 1899. priređivane su i trke u Beogradu. Darko Ribnikar je bio prvi u međunarodnoj trci velasipedista održanoj 20. septembra 1899. godine u Velikom Bečkereku. U Pančevu su 1. oktobra 1899. održane trke na kojima su trumfovali beogradski biciklisti. Darko Ribnikar je bio prvi na 2.000 i 4.000 metara, Svetolik Savić drugi na 4.000 i 10.000 metara, a sa Ribnikarom prvi u vožnji tandemom na 3.000 metara. Time je biciklizam u Beogradu, a i u Srbiji među prvima stekao veliku popularnost. Septembra 1900. godine na velikoj međunarodnoj trci “velosipedista” u Ljubljani pobedio je Darko Ribnikar iz Srbije.
Iako su mu počeci vezani za kraj XIX veka, biciklizam je u prvim godinama posle Prvog svetskog rata teško krčio put među novi sportovima. Najozbiljniji pokušaj je učinjen tek 1929. godine osnivanjem Biciklističkog kluba Avala, kao sekcije Beograskog Moto-kluba, a 1935. godine osnovan je i klub Fortuna. Svoje biciklističke sekcije imali su Sportska društva BSK i Jugoslavija, a kasnije se pojavio Jadran i sekcija trgovačke kuće „Mitić“. Bilo je oko 150 biciklista, koji su vozili manje trke, uglavnom po gradu kao Trka oko Dorćola i do bliže okoline Mladenovca, Obrenovca i Novog Sada jer su putevi bili rđavi.
Zanimljivo je da su se i u vreme okupacije od 1941 do 1945 godine održavale biciklističke trke u Beogradu. Početkom avgusta 1942. godine održane su dve biciklističke trke Oko Kalemegdana ( 15 krugova ukupne dužine 37,5 kilometara). Među pobednicima kod seniora je bio Rade Veljković a kod juniora Dragiša Ješić koji je tada nagovestio bogatu i uspešnu biciklističku karijeru. Trke su nastavljene i oktobra na istoj stazi ali i na stazi Beograd – Topola – Beograd. Početkom 1943 godine, aprila i maja, organizuju se kros – kantri trke u parkovima na kružnim stazama pre svih u Košutnjaku. Tada se među učesnicima i pobednicima pojavljuju i Dušan Davidović Šajber, njegov brat Dragoljub Davidović, Andra Drljačić, Siniša Ješić, Antonije Andrejević koji će dugi niz godina da budu nosioci biciklističkog sporta u Beogradu i Srbiji. Kasnije se pojavljuju i drugi kasnije proslavnjeni biciklisti i biciklistički radnici a među njima i Kosta Todorović, Aleksandar Zorić, Radoslav Kozlica, Aleksandar i Voja Bihelović, Žika Mićić i drugi. Biciklistički sport je 1943. godine imao 42 aktivna kluba od toga 12 u Beogradu i 30 u ostalim gradovima što je posle fudbala bila najrasprstranjenija sportska grana.
Biciklistički sport u Beogradu posle Drugog svetskog rata je imao i visoke uspone, ali i padove. Porastom mehanizacije (moto i automobilizam) biciklizam je zapao u krizu. Posle oslobođenja, počelo je dobro, pa je Beograd (na igralištu Radničkog na Dorćolu, danas stovarište Kopaonik) dobio i betonsku pistu. Pri auto-bataljonu Prve armije JA osnovana je biciklistička četa, koja je od 26. avgusta do 9. septembra 1945. učestvovala na trci Trst—Varna. Od najboljih vozača JA obrazovan je Biciklistički klub Partizan, a svoje klubove su osnovali i Milicionar, Crvena zvezda, Metalac (kasnije OBK Beograd) i od ranije Avala. Njihovi vozači: Aleksandar Zorić (Metalac), Milan Jagodić (Milicionar), Milan Poredski (Partizan), kao ekipa Partizana sa Veselinom Petrovićem u početku su Beogradu obezbedili vodeće mesto u jugoslovenskom biciklizmu. Oni su osvajali državna prvenstva i predstavljali Jugoslaviju na velikim trkama u zemlji i inostranstvu. U tom periodu u Beogradu se organizuje veliki broj trka a među njima i 1947. godine od Beograda preko Subotice do Budimpešte. Trke su bile drumske, kriterijumske, na valjcima, krosevi, vojno – patrolne i na pisti.
1948. godine osnivaju se Biciklistički savez Jugoslavije i Biciklistički savez Srbije i preuzimaju vodeće uloge u organizaciji biciklističkog sporta na našim prostorima. Od tada pa do danas Biciklistički savez Beograda težište svog rada prebacuje na organizaciju trka u Beogradu i pomoć i organizaciju postojećih i novih beogradskih klubova. Treba naglasiti da je Beograd sa svojim klubovima i biciklistima uvek bio perjanica našeg sporta kako u organizaciji trka tako i po postignutim rezultatima.
Najznačajnije biciklističke manifestacije u Beogradu u organizaciji saveza i beogradskih klubova su juniorska Kosmajski partizani u organizaciji Biciklističkog saveza Beograda. Trka je bila jedna od najzačajnijih u juniorskoj konkurenciji u Jugoslaviji ali i u regionu. Trka je u svom dugom postojanju menjala ime tako da se zvala i Juniori kroz Šumadiju, Putevima Đumadije i Kosmaja, Juniori kroz Šumadiju i Pomoravlje, Juniorska Trka kroz Srbiju i tada je trajala i do šest dana sa učešćem velikog broja stranih i domaćih ekipa iz svih Republika Jugoslavije. Trku su organizovali vredni radnici saveza na čelu sa trenutnim predsednicima a posebno su se istakli Miodrag Miša Kostić i Petar Peca Rokvić uz nesebičnu pomoć saradnika i gradova domaćina etapa i njihovih funkcionera. Po raspadu Jugoslavije trka se održala i do današnjih dana pod imenima: Trofej Milan Panić, Olimpijske nade, Olimpijske nade Trofej Beograda i dalje u organizaciji Biciklističkog saveza Beograda i njegovih predsednika: Nebojša Popov, Jovica Stranjina, Ivan Stević, Radomir Pavlović, Jelena Lončarević i sekretara Saveza Ranka Marića, Luke Rokvića i mnogobrojnih saradnika. Pokroviteljstvo trke i veliku pomoć u organizaciji je uvek bila od strane Grada Beograda i Sekretarijata za sport i omladinu. Posebno mesto među značajnim trkama ima i već spomenuta trka Beograd – Budimpešta koja je kasnije prerasla u Beograd – Budimpešta – Beč a zatim i Beograd – Budimpešta – Beč – Bratislava. Trku kao i mnoge druge sjajno je organizovao Biciklistički klub Čukarički na čelu sa Popov Nebojšom i njegovom ekipom. Od trka treba istaći i trku Oslobođenje Beograda koja se tradicionalno vozila u Beogradu, okolini, jedno vreme i do Novog Sada a nekoliko izdanja su bila i Noćni kriterijum na Terazijama i Trka oko Kalemegdana. Memorijal Vida Ročića u organizaciji OBK Beograd, Trofej Valeks u organizaciji BK Valeks. Savez je stalno bio uključen i u organizaciju drugih trka koje su se održavale u Beogradu a pre svega Trke kroz Jugoslaviju i Trke kroz Srbiju. Pored mnogobrojnih organizacija drumskih trka od 1994. godine savez počinje sa organizacijom MTB trka u Beogradu i to sistemom trka pre svega u Košutnjaku.
Treba istaći da su u tom vremenu veliki doprinos razvoju biciklističkom sportu dali i Maks Ames, Bata Radosavljević, Vlada Spajić, Nikola Živković, Milan Mesić, Mija Jovanović, Slobodan Bosiljčić, Dobrosav Kuzmanović, Petar Ilić, Zdravko Stojanović, Ilija Popov, Milan Panić, Milan Dražić, Miodrag Kostić, Gavrilo Vukojević, Milan Tanasković, Tomislav Milenković, Milan Aleksić, Milan Mesić i drugi.
Savez je dugi niz godina organizovao rekreativne i promotivne vožnje među kojima je najpoznatija Biciklijada u saradnji sa Ilustrovanom politikom. Rekreativne vožnje su se bazirale na grupnim obilascima beogradskih izletišta i sve akcije su bile posećene sa velikim brojem zaljubljenika u vožnju bicikla. Obilazili su se Avala, Trešnja, Kosmaj, Obrenovac, Kačarevo, Kovačica, Stari Banovci, Jakovo, Surčin, Obedska bara…
Teško je nabrojati veliki broje uspešnih biciklista koji su prošli kroz beogradske biciklističke klubove i seti ti se svih. Međutim pre svih treba spomenuti Miodraga Marinkovića koji je osvojio srebrnu medalju na Svetskom prvenstvu kao junior na pisti. To je rezultat koji do danas nije ostvaren. Mikoš Rnjaković višestruki pobednik Trke kroz Srbiju, Prvenstava Srbije i velikog broja trka. Treba istaći i pobede na možda najkvalitetnijoj jednodnevnoj trci u Jugoslaviji – Velikoj nagradi Kranja. Pobede na prestižnoj trci ostvarili su Radomir Pavlović, Rajko Čubrić, Vladan Brkić. Značajne rezultate ostvarili su i Saša Gajičić, Aleksandar Nikačević, Duško Popeskov, Aleksandar Milenković, Dragomir Živković, Petar Stojanović i mnogi drugi koji su obeležili beogradski biciklistički sport.
Nadzorni odbor Saveza vrši kontrolu sprovođenja Statuta i drugih opštih akata Saveza, kontrolu materijalno finansijskog poslovanja Saveza i stručnih službi Saveza, nadzor nad zakonitošću rada organa upravljanja Saveza i postupa kao drugostepeni organ Saveza u skladu sa Statutom.